Kącik logopedyczny

GIMNASTYKA BUZI I JĘZYKA –

 GRY I ZABAWY LOGOPEDYCZNE

Ćwiczenia usprawniające narządy mowy a więc język, wargi i podniebienie przygotowują do prawidłowego mówienia. Można je prowadzić w formie zabawy już z 2 – 3 letnim dzieckiem. Dzieci mają naturalną skłonność do wielokrotnego powtarzanie ulubionych zabaw.

Jeśli więc potraktujemy ćwiczenie jako zabawę, będzie ono dla dziecka czystą przyjemnością. Rola dorosłego polega na pokazaniu poprawnie wykonanego ćwiczenia i zachęcaniu dziecka do pracy przez chwalenie za podejmowany wysiłek, choćby efekty nie były od razu widoczne. Lepiej ćwiczyć krótko, ale częściej 3 – 4 minut z 3-latkiem, do 10 ze starszym dzieckiem, pamiętajmy jednak, że czas trwania i liczbę powtórzeń należy dostosować do indywidualnych możliwości dziecka. Na początku należy wykonywać ćwiczenia z dzieckiem przed lustrem, kiedy potrafi już wykonać je bez kontroli, można wykorzystywać każdą nadarzająca się okazję: spacer do parku, jazdę samochodem czy drogę do przedszkola.

Poniżej kilka przykładów zabaw z dzieckiem

Ćwiczenia motoryki narządów artykulacyjnych – u  większości dzieci z wadą wymowy występuje obniżona sprawność narządów artykulacyjnych / języka, warg, policzków, podniebienia miękkiego/.. Czasem przyczyną wady wymowy są nieprawidłowości w budowie anatomicznej narządów mowy, np. zbyt krótkie wędzidełko podjęzykowe, przerośnięty język, zbyt duża masa języka, rozszczep wargi itp. Przyczyną bywają także, szczególnie u dzieci młodszych, nieprawidłowe nawyki związane z połykaniem lub oddychaniem. Konieczne są w tych wszystkich wypadkach ćwiczenia motoryki narządów mowy oraz ćwiczenia prawidłowego połykania. Optymalną sytuacją byłoby, gdyby ćwiczenia prowadzone były według zaleceń logopedy.

Ćwiczenia logopedyczne początkowo powinny być wykonywane przy kontroli wzrokowej – przed lustrem, stopniowo przechodząc do ćwiczeń bez kontroli wzroku. Większość ćwiczeń wymaga wielokrotnego powtarzania, więc konieczne jest stosowanie metod zabawowych podczas ćwiczeń.

Ćwiczenia warg: 

• Wymawianie na przemian „ a-o” przy maksymalnym oddaleniu od siebie wargi górnej i dolnej.
• Oddalanie od siebie kącików ust – wymawianie „ iii”.
• Zbliżanie do siebie kącików ust – wymawianie „ uuu”.
• Naprzemienne wymawianie „ i – u”.
• Cmokanie.
• Parskanie / wprawianie warg w drganie/.
• Masaż warg zębami ( górnymi dolnej wargi  i odwrotnie).
• Układanie ust jak przy wymowie samogłosek ustnych, z wyraźną, przesadną artykulacją warg, np. w kolejności: a-i-o-u-y-e,  u-a-i-o-e-y,  o-a-y-i-u,  e-y-i-o-a-u,            u-i-y-a-o.
• Wymowa samogłosek w parach: a-i, a-u,  i-a,  u-o,  o-i,  u-i,  a-o, e-o  itp.
• Wysuwanie warg w „ ryjek”, cofanie w „ uśmiech”.
• Wysuwanie warg w przód, następnie przesuwanie warg w prawo, w lewo.
• Wysuwanie warg w przód, następnie krążenie wysuniętymi wargami.

Ćwiczenia języka: 

• „Głaskanie podniebienia” czubkiem języka, jama ustna szeroko otwarta.
• Dotykanie językiem do nosa, do brody, w stronę ucha lewego i prawego.
• Oblizywanie dolnej i górnej wargi przy ustach szeroko otwartych / krążenie językiem/.
• Wysuwanie języka w przód i cofanie w głąb jamy ustnej.
• Kląskanie językiem.
• Dotykanie czubkiem języka na zmianę do górnych i dolnych zębów, przy maksymalnym otwarciu ust / żuchwa opuszczona/.
• Język wysunięty w kształcie grota wykonuje poziome ruchy wahadłowe od jednego do drugiego kącika ust.
• Ruchy koliste języka w prawo i w lewo na zewnątrz jamy ustnej.
• Oblizywanie zębów po wewnętrznej i zewnętrznej powierzchni dziąseł pod wargami. Usta zamknięte.

Ćwiczenia oddechowe – poprawiają wydolność oddechową, sprzyjają wydłużaniu fazy wydechowej, co powoduje poprawę jakości mowy. Ćwiczenia prowadzone są najczęściej w formie zabawowej, przy wykorzystaniu różnych środków, np. piórek, piłeczek, wody mydlanej, chrupek, wiatraczków itp. Są także wplatane w opowieści i zabawy ruchowe.

 Przykłady: 

• Wdech nosem ( usta zamknięte) i wydech ustami.
• Dmuchanie na płomień świecy.
• Dmuchanie na piłeczkę pingpongową, wyścigi piłeczek.
• Dmuchanie na kulkę z waty, na wiatraczek.
• Chuchanie na zmarznięte ręce.
• Naśladowanie lokomotywy – wydmuchiwanie „nadmiaru pary” – ffff, szszsz.
• Naśladowanie balonika – wypuszczanie powietrza z jednoczesnym odgłosem „ sssss”.
• Nadmuchiwanie balonika.
• Naśladowanie syreny – „ eu-eu- eu”, „ au-au-au” – na jednym wydechu.
• Dmuchanie na piórko, aby nie spadło.
• Liczenie na jednym wydechu.
• Powtarzanie zdań na jednym wydechu – najpierw krótkich, potem coraz dłuższych.
• Powtarzanie zdań szeptem.
• Naśladowanie śmiechu różnych osób:
• – staruszki: che- che- che
• – kobiety – wesołe cha- cha- cha
• – mężczyzny – rubaszne ho- ho- ho

– dziewczynki – piskliwe, chichotliwe chi- chi- chi.